کارآیی دو حشره‌کش جذبی برای ضدعفونی بذور گندم نان به‌منظور مدیریت برخی بیماری‌های ویروسی دارای ناقل طبیعی در شهرکرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

چکیده

چکیده
بیماری‌های ویروسی مهم‌ترین بیماری‌های غلات در استان چهارمحال و بختیاری هستند. طی سه سال زراعی از 1384 تا 1387 تأثیر دو سم ایمیداکلوپرید و تیامتوکسام به‌عنوان پوشش‌دهنده‌ی بذر در کنترل برخی از بیماری‌های ویروسی دارای ناقل طبیعی، شامل: کوتولگی زرد جو و غلات، کوتولگی گندم، موزاییک زرد نواری جو، موزاییک ایرانی ذرت و موزاییک رگه‌ای گندم، با استفاده از سه رقم گندم نان شامل الوند، طوس و شهریار در شرایط آلودگی طبیعی در شهرکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. درصد آلودگی بوته‌ها بر اساس علائم بیماری و آزمون الیزا تعیین گردید. در زمان برداشت محصول، عملکرد دانه و اجزاء عملکرد در هر کرت آزمایشی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که ضدعفونی بذر با هر دو حشره‌کش ایمیداکلوپرید و تیامتوکسام اثر معنی‌داری در کاهش بیماری و افزایش عملکرد دانه دارد. بهترین تیمار آزمایشی ازنظر عملکرد دانه گندم و کاهش بیماری‌های ویروسی، رقم شهریار ضدعفونی شده با ایمیداکلوپرید بود. میزان بیماری‌های ویروسی در ارقام الوند، طوس و شهریار به ترتیب از بیش‌ترین به کمترین بود. ایمیداکلوپرید در کاهش بیماری‌های ویروسی و افزایش عملکرد دانه گندم مؤثرتر از تیامتوکسام بود. ضدعفونی بذر با حشره‌کش‌ها در میزان آلودگی به موزاییک رگه‌ای گندم اثر نداشت، اما درصد آلودگی به ویروس‌های کوتولگی زرد جو (سروتیپ های PAV، MAV)، کوتولگی زرد غلات (سروتیپ‌RPV)، کوتولگی گندم، موزاییک زرد نواری جو و موزاییک ایرانی ذرت نسبت به کرت‌های بدون ضدعفونی بذر را کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Efficiency of two Systemic Insecticides on Seed Treatment of Three Wheat Cultivars in Management of Some Viral Diseases with Natural Vectors in Shahrekord

نویسنده [English]

  • Naser Amanifar
Department of Plant Protection Research, Charmahal va Bakhtiary Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shahrekord, Iran
امانی فر (صحراگرد) ن، ایزدپناه ک، حمزه زرقانی ح، اسحاقی، ر، بابایی، ق، فتاحی، س و طاهری م،1391 الف. اثر تاریخ کشت و تیمار بذر بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت و کنترل بیماری موزاییک ایرانی ذرت در استان چهارمحال و بختیاری. خلاصه مقالات بیستمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران (جلد دوم)، دانشگاه شیراز، شیراز. صفحه 880.
امانی­فر (صحراگرد) ن، بابایی ق، اسحاقی ر، کیانپور نو ایزدپناه ک، 1391 ب. تغییرات جمعیت زنجرک های ناقل ویروس موزاییک ایرانی ذرت روی ذرت در شهرکرد. خلاصه مقالات بیستمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران (جلد اول)، دانشگاه شیراز، شیراز. صفحه 854.
امانی فر ن. 1395. مدیریت تلفیقی بیماری موزاییک ایرانی ذرت‌ در استان چهارمحال و بختیاری. مجله بیماری‌های گیاهی. جلد 52: صفحه­های 55-43.
امانی فر (صحراگرد) ن و نوربخش س ح. 1395. فراوانی برخی سروتیپ های ویروس‌های عامل کوتولگی زرد و تغییرات فصلی جمعیت ناقلین آن‌ها در گندم و جو در شهرکرد. مجله آفات و بیماری‌های گیاهی. جلد 83: صفحه­های160-149.
ایزدپناه ک و کامران ر، 1374. بیماری‌های ویروسی گندم در منطقه اقلید فارس. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران. کرج. جلد دوم، صفحه 29.
صحراگرد ن، معصومی م، یاسایی م و ایزدپناه ک، 1385 الف. ارزیابی مقاومت تعدادی لاین پیشرفته گندم و برخی ارقام جو به بیماری‌های ویروسی در شهرکرد. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، دانشکده کشاورزی کرج، کرج. جلد دوم صفحه 41.
صحراگرد ن. ایزدپناه ک. معصومی م و افشاری فر ع. 1385 ب. اثر تاریخ کشت و تیمار بذر روی اجزای عملکرد و کنترل بیماری کوتولگی زرد در جو زمستانه در شهرکرد. مجله بیماری‌های گیاهی. جلد 42: صفحه­های291-275.
صحراگرد ن، ایزدپناه ک، معصومی م، بابایی ق و افشاری فر ع، 1387. اثر اعمال تیمار سموم حشره‌کش پوشش‌دهنده‌ی بذر بر کنترل بیماری‌های ویروسی دارای ناقل طبیعی با استفاده از سه رقم گندم نان. خلاصه مقالات هجدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران، دانشگاه همدان، همدان. جلد دوم صفحه 510.
صحراگرد ن، ایزدپناه ک، بابایی ق، معصومی م، اسحاقی ر و افشاری فر ع، 1389. مدیریت تلفیقی بیماری‌های ویروسی گندم در استان چهارمحال و بختیاری. مجله بیماری‌های گیاهی. جلد 46: صفحه­های152-135.
معصومی م و ایزدپناه ک، 1381. موزاییک رگه‌ای گندم. مرکز تحقیقات بیماری‌های ویروسی غلات. نشریه فنی شماره 1. 52 صفحه.
معصومی م، کامران ر. شیروانی ع ب و ایزدپناه ک. 1378. واکنش ژنوتیپ های گندم بـه ویروس موزاییک رگه‌ای گندم در ایران. مجله بیماری‌های گیاهی. جلد 35: صفحه­های 18-9.
معینی ع. ا، م ر حاجی مراد، ک ایزدپناه و ع آهون منش، 1374. وجود لوتئو ویروس کوتولگی زرد جو در گندم مبتلابه زردی در کلاردشت. خلاصه مقالات دوازدهمین کنگره گیاه‌پزشکی ایران. صفحه 57.
یاسایی م، افشاریفر ع، نیازی ع، صالح زاده ش، ایزدپناه ک، 1390. القای مقاومت به ویروس کوتولگی زرد جو (BYDV-PAV) در گندم نان با به‌کارگیری روش خاموشی ژن پس از ترانویسی. مجله بیماری‌های گیاهی. جلد 47: صفحه­های 89-67.
Behjatnia SA, Afsharifar AR, Tahan V, Motlagh MHA, Gandomani OE, Niazi A, and Izadpanah K, 2011. Widespread occurrence and molecular characterization of Wheat dwarf virus in Iran. Australasian Plant Pathology40: 12–19.
Blackman R L and Eastop VF, 2000. Aphids on the World`s Crops–An identification guide, Johns Wiley and sons, London, 466 p.
Cimmyt, 1991. Diagnosing factors limiting productivity, in wheat production, the wheat plants system. International Maize and Wheat Improvement Center (CIMMYT), Mexico. 102 p.
Clark MF, and Adams AN, 1977. Characteristics of the microplate method of enzyme-linked immunosorbent assay for the detection of plant viruses. Journal of General Virology34: 475-483.
D,Arcy CJ, and Hewings AD, 1986. Enzyme-linked immunosorbent assays for serological relationships and detection of three luteovirses. Plant Pathology 35:288-93.
D,Arcy CJ, and BURNETT PA (eds.), 1995. Barley Yellow Dwarf: 40 Years of Progress. APS Press, St. Paul.
Elbert A, Haas M, Springer B, Thielert W and Nauen R, 2008. Applied aspects of neonicotinoid uses in crop protection. Pest Management Science64:1099–1105.
Gourmat C, Hewings AD, Kolb FL, and Smyth CA, 1994. Effect of Imidacloprid on nonflight movement of Rhopalosiphum padi and the subsequent spread of barley yellow dwarf virus. Plant Disease 78:1098-1101
Gourmat C, Kolb Fl, Smyth CA, and Pedersen WL,1996. Use of Imidacloprid as a seed- treatment insecticide to control barley yellow dwarf virus (BYDV) in oat and wheat. Plant Disease 80:136-141.
Irwin ME, and Thresh JM, 1990. Epidemiology of barley yellow dwarf: A study in ecological complexity. Annual Review of Phytopathology 28: 393-424.
Iwaya K, and Tsuboi S, 1992. Imidacloprid – a new substance for the control of rice pests in Japan. Pflanzenschutz-Nachrichten Bayer (German edition)45:197–213.
Izadpanah K, Ahmadi AA, Parvin S, and Jafari SA, 1983. Transmission, particle size and additional hosts of the rhabdovirus causing maize mosaic in Shiraz, Iran. Journal of Phytopathology 107:283–288.
Manurung B, Witsack W, Mehner S, Grüntzig M, Fuchs E, 2004. The epidemiology of Wheat dwarf virus in relation to occurrence of the leafhopper Psammotettix alienus in Middle-Germany. Virus Research 100: 109–113.
Massah A, Izadpanah K, Afsharifar AR, and Winter S, 2008. Analysis of nucleotide sequence of Iranian maize mosaic virus confirms its identity as a distinct nucleorhabdovirus. Archives of Virology 153:1041–1047.
Mckirdy SJ, and Jones RAC, 1996. Use of Imidacloprid and newer generation synthetic pyrethroids to control the spread of barley yellow dwarf luteovirus in cereals. Plant Disease 80:895-901.
Sas.1998.The SAS System for Windows 6.03. SAS Institute Inc, Cary, NC.