تأثیر عصاره ی پنج گونه‌ی گیاهی روی لاروهای سن دوم سوسک کلرادوی سیب زمینی Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته‌ی ارشد حشره‌شناسی کشاورزی، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.

2 استاد گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.

3 استادیار گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.

چکیده

 
سوسک کلرادو یکی از مهم­ترین آفات حشره­ای سیب­زمینی می­باشد. استفاده­ی مکرر از آفت­کش‌های شیمیایی برای کنترل این آفت باعث آلودگی محیط زیست، مقاوم شدن آفت به آفتکش‌ها و نابودی دشمنان طبیعی شده است. برخی عصاره­های گیاهی با تجزیه‌پذیری و ایمنی بالای خود می­توانند جایگزین مناسبی برای آفت­کش‌های شیمیایی در مدیریت تلفیقی این آفت باشند. در این پژوهش تأثیر عصاره­ی برگ‌های درخت گردو Juglans regia L. ، آقطی Sambucus ebulus L.، گندواش Artemisia annua L.، مرزه­ی سهندی  Satureja sahendica Bornm و مریم گلی سهندی Salvia sahendica Boiss and Buhse  روی لاروهای سن دوم سوسک کلرادوی سیب­زمینی Leptinotarsa decemlineata (Say) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2± 26 درجه­ی سانتیگراد، رطوبت نسبی 5 ± 55 درصد و دوره­ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) بررسی شد. زیست­سنجی­ها به روش غوطه‌ورسازی برگ‌های سیب­زمینی در غلظت‌های 625/0، 25/1، 5/2، 5 و 10 درصد عصاره‌­ی گیاهان مذکور و شاهد متانول و آب مقطر انجام شدند. برای هر غلظت سه تکرار در نظر گرفته شد و در هر تکرار 20 لارو سن دوم تا 24 ساعته استفاده شد. مرگ­ و میر لاروها، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از تیمار ثبت شد. نتایج نشان دادند که عصاره­ی سه گیاه گردو، مرزه­ی سهندی و گندواش در مقایسه با آقطی و مریم گلی سهندی در غلظت­های مختلف، تأثیر بیشتری روی لاروهای سن دوم داشتند. به طوری که 96 ساعت بعد از تیمار، در غلظت 10% مرگ و میر ناشی از عصاره‌های مذکور به‌ترتیب به 33/93، 67/91 و 33/73% و در غلظت 5% به ترتیب به 9/58، 100 و 2/48 درصد رسید. با توجه به درصد تلفات قابل توجه به‌ویژه در غلظت‌های بالا، عصاره‌های این  گیاهان می‌توانند به عنوان یک منبع گیاهی بالقوه­ در برنامه­ی مدیریت تلفیقی سوسک کلرادوی سیب­زمینی کاربرد داشته باشند. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Extracts of Five Plant Species on 2nd instar larvae of Colorado Potato Beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae)

نویسندگان [English]

  • Nazi Rostami Jeivan 1
  • Mirjalil Hejazi 2
  • Roghiyeh Karimzadeh 3
1 Former MSc Student, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
3 Professor and Assistant Professor, Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
ابن العلم ن، کچیلی ف، صباحی ق، و مصدق م، 1394.  بررسی سمیت تنفسی و دوام اسانس اکالیپتوس، گردو و پونه روی حشرات کامل سوسک لمبه­ی گندم Trogoderma granarium (Everts) (Coleoptera; Dermestidae) .  گیاهپزشکی، جلد سی و هشت، صفحه‌های 75 تا 84.
جلالی سندی ج ، ارباب ع و علی اکبر ع ر، 1384. بررسی تاثیر عصاره­های آبی گندواش و آقطی روی سوسک برگخوار نارون Xanthogaleruca luteola Mull)) . دانش کشاورزی. جلد پانزده، صفحه‌های 115 تا 120.
جلالی سندی ج ، اعتباری ک ، علی اکبر ع ر و ابراهیمی ک، ١٣٧٧الف. بررسی اثر حشره کشی عصاره آبی گندواش بر روی لاروهای سفیده­ی کوچک کلم، صفحه­ی ٨١،  خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. کرج.
جلالی سندی ج ، اعتباری ک ، علی اکبر ع ر و ابراهیمی ک، ١٣٧7ب.  بررسی اثر حشره­کشی عصاره­های آبی برگ‌های آقطی و گندواش روی سرخرطومی برنج. صفحه­ی 41، خلاصه مقالات سیزدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. کرج.  
جلالی سندی ج ، حقیقیان ف و علی اکبر ع ر، 1382. مقایسه­ی تأثیر حشره­کشی عصاره گیاهان گندواش (Artemisia annua L.) و آقطی (Sambucus ebulus L.) روی شپشه­ی آرد (Tribolium confusum Duv.) . مجله­ی علوم کشاورزی ایران، جلد 34، صفحه‌های 313 تا 319.
حیدرزاده آ ، مروج غ ، هاتفی س و شباهنگ ج، 1390. بررسی سمیت تنفسی اسانس سه گیاه دارویی روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه­ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Bruchidae) . دانش گیاهپزشکی ایران، جلد چهل و دو، صفحه‌های 275 تا 284.
ذوالفقاری ب و یکدانه الف، 1389، پیشرفتهای اخیر در زمینه روشهای استخراج ترکیب‌های گیاهی. داروهای گیاهی، جلد 1، صفحه‌های 51 تا 55.
 رضایی ع و سلطانی ا، 1375. زراعت سیب زمینی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 179 صفحه.
شکاری م ، جلالی سندی ج و اعتباری ک، 1385. تاثیر حشره­کشی، دورکنندگی و تنظیم­کنندگی رشد عصاره­ی متانولی گیاه گندواش (Artemisia annua L.) علیه سوسک نارون
(Xanthogalerucaluteola Mull). خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. صفحه 111.
ویسی ن، رون س، براهوئی ح، و خانی ع، 1393. اثر حشره‌کشی و دورکنندگی عصاره درختان سرو، بنه و گردو روی شپشه­ی آرد و شپشه­ی دندانه‌دار برنج. صفحه‌های 16 تا 19،  هفتمین همایش ملی یافته‌های پژوهشی  کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج.
Alyokhin A, Baker M, Mota-Sanchez D, Dively G and Grafius E, 2008. Colorado potato beetle resistance to insecticides. American Journal of Potato Research 85: 395-413.
Ayvaz  A, Sagdic O, Karaborklu S and Ozturk S, 2008. Insecticidal activity of the essential oils from different plants against three stored-product insects. Journal of Insect Science 10: 140-153.
Barney JN, Hary AG and Weston LA, 2005. Isolation and characterization of allelopathic volatiles from mugwort (Artemisia vulgaris). Journal of Chemical Ecology 31: 247–265.
Buttery RG, Flath RA, Mon TR and Ling LC, 1986. Identification of germacrene D in walnut and fig leaf volatiles. Journal of Agricultural and Food Chemistry 34: 820-822.
Duke SO, Baerson SR, Dayan FE, Rimando AM, Scheffler BE, Tellez MR, Wedge DE, Schrader KK, Akey DH, Arthur FH, Lucca AJ, Gibson DM, Harrison HF, Peterson JK, Gealy DR, Tworkoski T, Wilson CL and Morris JB, 2003. Research on natural products for pest management. Pest Management Science 59: 708–717.
Ebadollahi A, 2011. Susceptibility of two Sitophilus species (Coleoptera: Curculionidae) to essential oils from Foeniculum vulgare and Satureja hortensis.  Ecologia Balkanica 3: 1-8.
Gökçe A, Whalon ME, Çam H, Yanar Y, Demrtaş I and Gőren N, 2007. Contact and residual toxicities of 30 plant extracts to Colorado potato beetle larvae. Archives of Phytopathology and Plant Protection 40: 441-450.
Gökçe A, Whalon ME, Çam H, Yanar Y, Demirtaş I and Gőren N, 2006. Plant extract contact toxicities to various developmental stages of Colorado potato beetles (Coleoptera: Chrysomelidae). Annals of Applied Biology 149: 197-202.
Gökçe A, Stelinski LL and Whalon ME, 2005. Behavioral and electrophysiological responses of leafroller moths to selected plant extracts. Environmental Entomology 34: 1426–1432.
Hare JD, 1990. Ecology and management of the Colorado potato beetle. Annual Review of Entomology 35: 81-100.
Isman MB, 1996. Neem and other botanical insecticide barriers to commercialization.Phytoparasitica 25: 339-344.
Lanscomb JH and Casagrande RA, 1982. Advances in potato pest management. Springer, 404 pp.
Maggi ME, Mangeaud A, Carpinella MC, Ferrayoli CG, Valladares GR and Palacios SM, 2005. Laboratory evaluation of Artemisia annua L. extracts and Artemisinin activity against Epilachna paenulata and Spodoptera eridania. Journal of Chemical Ecology 31: 1527-1536.
Metspalu L, Hiiesaar K, Jõudu J and Kuusik A, 2001. The effects of certain toxic plant extracts on the larvae of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say). Proceedings of the International Workshop, Tartu, Estonia, pp. 84-89.
Mohammadi Sharif M, Hejazi MJ, Mohammadi SA and Rashidi MR, 2007. Resistance status of the Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata, to endosulfan in East Azarbaijan and Ardabil provinces of Iran. 7pp. Journal of Insect Science 7:31, available online: insectscience.org/7.31.
Qadan F, Thewaini AJ, Ali DA, Afifi R, Elkhawad A and Matalka KZ, 2005. The antimicrobial activities of Psidium guajava and Juglans regia leaf extracts to acne-developing organisms. American Journal of Chinese Medicine, 33: 197-204.
Scott IM, Jensen H, Nicol R, Lesage L, Bradbury R, Sa´nchez-Vindas P, Poveda L, Arnason JT and Philoge`ne BJR, 2004. Efficacy of Piper (Piperaceae) extracts for control of common home and garden insect pests. Journal of Economic Entomology 97: 1390–1403.
Stankovic´ S, Zabel A, Kostic M, Manojlovic B and Rajkovic S, 2004. Colorado potato beetle (Leptinotarsa decemlineata Say) resistance to organophosphates and carbamates in Serbia. Journal of Pest Science 77: 11–15.
Tisler AM and Zehnder GW, 1990. Insecticide resistance in the Colorado potato beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) on the eastern shore of Virginia, Journal of Economic Entomology 83: 666-671.
Tripathi AK , Prajapati V, Aggarwal KK , Khanuja SPS  and Kumar S, 2000. Repellency and toxicity of oil from Artemisia annua to certain stored-product beetles. Journal of Economic Entomology 93: 43-47.
Weisz R, Saunders M, Smilowitz Z, Huang H and Christ B, 1994. Knowledge based reasoning in integrated resistance management: The Colorado potato beetle (Coleoptera: Chrysomelidae). Journal of Economic Entomology 87: 1384- 1399.