رابطه بین جمعیت شته‌های ناقل با انتشار ویروس‌ها در سیب‌زمینی بذری: مطالعه موردی در منطقه فریدن اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مربی بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران.

چکیده

چکیده
شته‌ها یکی از آفات مهم سیب‌زمینی هستند که خسارت اصلی آن‌ها مربوط به انتقال بیماری‌های ویروسی است. در این مطالعه تراکم جمعیت شته‌های ناقل، درصد بیماری‌های ویروسی و رابطه بین آن‌ها در یک مزرعه آزمایشی که در آن غده‌های عاری از ویروس به مدت دو سال کشت شده بود، بررسی گردید. از کارت‌های چسب‌دار زرد رنگ جهت شکار شته‌ها استفاده شد و در آزمایشگاه تراکم تجمعی جمعیت شته­ها در دو گروه شته سبز هلو Myzus persicae (به عنوان مهم‌ترین گونه غالب) و سایر شته­ها تعیین گردید. رابطه بین تراکم جمعیت شته‌ها (در دو گروه شته سبز هلو و سایر شته‌ها)، درصد وقوع بیماریهای ویروسی مختلف شاملPVY،PLRV، PVM و PVS و رابطه­ی بین آن‌ها با محاسبه­ی شیب رگرسیون خطی و ضریب همبستگی ارزیابی شد. رابطه­ی بسیار معنی‌داری بین تراکم شته­ی‌ سبز هلو با تراکم سایر شته‌ها وجود دارد. همچنین رابطه­ی بین ویروس‌های مختلف بجز PLRV با تراکم جمعیت شته­ی سبز هلو و تراکم سایر شته‌ها معنی‌دار بود. این نتایج نشان می‌دهد که علی‌رغم فعالیت شته­ی سبز هلو و اهمیت زیاد آن در انتقال ویروس‌های مختلف در سیب‌زمینی بذری، در شرایط منطقه­ی فریدن سایر گونه‌ها نیز در انتقال ویروس‌های مورد نظر دخالت دارند. وجود رابطه­ی بسیار معنی‌دار بین PVY با شته‌های ناقل، انتشار بیشتر این ویروس را در مزارع بذری منطقه توجیه می‌نماید. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship Between Population of Vector Aphids and Spreading of Viruses in Seed Potato: Case Study in Freidan Region, Isfahan

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Nematollahi
  • Sadegh Jalali
Plant Protection Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Isfahan, Iran
بی‌نام، 1382. آمارنامه کشاورزی استان اصفهان، معاونت برنامه‌ریزی اداری و مالی. اداره آمار و خدمات کامپیوتری برنامه و بودجه استان اصفهان. 110 صفحه.
جلالی ص، نعمت‌اللهی م‏ر و پوررحیم ر، 1386. بررسی گسترش آلودگی‌های ویروسی در غده‌های بذری سیب‌زمینی و تعیین شاخص آلودگی در منطقه فریدن اصفهان. نهال و بذر، جلد  23. صفحه‏های 505 تا514.
دانش د، سلیمانیان ص، فیلسوف ف و دهقان م، 1371. فراوانی چهار ویروس بیماریزای سیب‌زمینی در مزرعه آزمایشی فریدن اصفهان. بیماری‌های گیاهی، جلد 28. صفحه‏های 1 تا 9.
رضوانی ا، ترمه ف، و موسوی م، 1373. شته‏های ایران و میزبان‏های آن‏ها. موسسه تحقیقات آفات و بیماری‏های گیاهی. 63 صفحه.
سلطانی ه، رضوانی ا و کریمی روزبهانی ع‏ر، 1385. بررسی نوسان جمعیت شته‏های بالدار مزارع سیب‏زمینی در استان همدان. آفات و بیماری‏های گیاهی، جلد 74. صفحه‏های 33 تا 46.
سیدالاسلامی ح و نادری ا، 1373. تغییرات فصلی جمعیت آفات مکنده سیب‌زمینی و دشمنان طبیعی آنها در منطقه داران اصفهان. آفات و بیماری‌های گیاهی،  جلد 63 . صفحه‏های 1 تا 12.
سیدالاسلامی ح، دانش د، نادری، ا و اسلامی ع، 1374. معرفی مقدماتی مناطق تولید سیب‌زمینی بذری در استان‏های اصفهان و چهارمحال و بختیاری بر اساس ردیابی شته‌های بالدار. علوم کشاورزی ایران، جلد 26. صفحه‏های 19 تا 25.
شعبانیان م، معصومی ح، حیدرنژاد ج، پورامینی ن، حسینی ع، و سالاری خ، 1384. شناسایی و پراکندگی ویروس‏های آلوده کننده سیب‌زمینی در استان‎های اصفهان و فارس. صفحه 186 خلاصه مقالات سومین کنگره ویروس‏شناسی ایران. دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.
طوسی ن، آهون‏منش ع، پوررحیم ر و بهاری م، 1384. شناسایی و تعیین فراوانی نژاد‌های ویروسY سیب‌زمینی با استفاده از روش‌های RT-PCR و آنتی‏بادی تک همسانه‌ای. صفحه 198 خلاصه مقالات سومین کنگره ویروس‏شناسی ایران. دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران.
Adams JB, 1946. Aphid resistance in potatoes. American Potato Journal 23: 1-22.
Basky Z, 2002. The relationship between aphid dynamics and two prominent potato virus (PVY and PLRV) in seed potatoes in Hungary. Crop Protection 21: 823-827.
Basky Z, 2003. Virus vector aphid activity and seed potato tuber virus infection in Hungary. Anzeiger fur Schadlingskunde 79: 83-88.
Broodbent L, 1950. The correlation of aphid numbers with the spread of leaf roll and rogues mosaic in potato crops. Annals of Applied Biology 37: 58-65.
Cerato C, Rongai D, Borgatti S and Tamba ML, 1994. Study of the aphid population and virus diseases on seed potato crops. Informatore Agrario 50: 67-72.
DiFonzo CD, Rogsdale DW, Radcliffe EB, Guidmestad NC and Secor GA, 1997. Seasonal abundance of aphid vectors of potato virus Y in the Red River Valley of Minnesota and North Dakota. Journal of Economic Entomology 90: 824-831.
Hollings M, 1955. Aphid movement and virus spread in seed potato areas of England and Wales, 1950-53. Plant Pathology 4: 73-82.
Hooker WJ, 1980. Compendium of potato diseases. APS Press, Minnesota. 125 pp.
Karim, MR, Hanafi, MM, Shahidullah, SM, Rahman, AHMA, Akanda, AM and Khair, A. 2011. Environment affects aphid population and virus transmission in potato fields. Food, Agriculture and Environment 9: 195-201.
Radcliff E, 1982. Insect pests of potato. Annual Review of Entomology 27: 173-204.
Robert Y, Woodford JAT and Ducray-Bourdin DG, 2000. Some epidemiological approaches to the control of aphid- borne virus diseases in seed potato crops in northern Europe. Virus Research 71: 33-47.
Salazar LF, 1996. Potato viruses and their control. International Potato Center (CIP), Lima Peru. 66 pp.
Sigvald R, 1989. Relationship between aphid occurrence and spread of potato virus YO (PVYO) in field experiments in southern Sweden. Journal of Applied Entomology 108: 33-93.
Singh MN, Khurana SMP, Nagaich BB and Agrawal HO, 1988. Environmental factors influencing aphid transmission of potato virus Y and potato leaf roll virus. Potato Research 31: 501-509.
Teulon DAJ, Stufkens MAW and Zydenbos SM, 2001. Lack of relationship between aphid virus vector activity and potato leaf roll incidence. Netherlands Plant Protection 54:  229-234.
Van Harten A, 1983. The relation between aphid flights and the spread of potato virus YN (PVYN) in the Netherlands. Potato Research 26: 1-15.
Van Hoof  HA, 1980. Aphid vectors of potato virus Y. Netherlands Journal of Plant Pathology 85: 159-162.
Woodford JAT, Jolly CA and Aveyard CS, 1995. Biological factors influencing the transmission of potato leaf roll virus by different aphid species. Potato Research 38: 133-141.