ارزیابی واکنش 25 ژنوتیپ گندم رایج کشت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در شرایط گلخانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

چکیده

بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم  باعث ایجاد خسارت اقتصادی روی این محصول استراتژیک می­شود. این بیماری با کاهش عملکرد دانه و کیفیت محصول راندمان تولید در واحد سطح را کاهش داده و از طریق تولید زهرابه­های قارچی مانند نیوالنول و دِاکسی نیوالنول  باعث به خطر افتادن سلامت مصرف­کنندگان می شود. در این مطالعه، واکنش  25 ژنوتیپ گندم رایج کشت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم در شرایط گلخانه بررسی شدند. ژنوتیپ­ها در دو نوبت در زمان تشکیل سنبله و گل­دهی مایه­زنی شدند و پس از گذشت ده روز، وقوع بیماری و شدت بیماری روی ژنوتیپ‌های تیمار شده محاسبه شد. نتایج تجزیه داده­های مربوط به میزان وقوع و شدت بیماری و نیز میزان آلودگی دانه (وزن هزار دانه و تعداد دانه در هر سنبله) در شرایط گلخانه نشان داد که برای صفات یاد شده تفاوت معنی­دار آماری بین ژنوتیپ­ها وجود دارد. هم­چنین ژنوتیپ­های Irana، نیک­نژاد، گهر، مروارید و زاگرس به ترتیب جزو ژنوتیپ‌های مقاوم، Wa-82-9 و اکبری به عنوان ژنوتیپ‌های نیمه مقاوم، چمران، کاروان، پاستور، چمران2، Chenab، Weebille 264 و کراس روشن بهار به عنوان ژنوتیپ نیمه حساس و S-90-5، مهرگان، شعله، فلات، هیرمند، الوند، داراب، سیستان، زرین و استار به عنوان ژنوتیپ‌های حساس و هم­چنین ژنوتیپ باژ به عنوان ژنوتیپ­های خیلی حساس شناخته شدند. با ارزیابی مقاومت ارقام مقاوم و نیمه مقاوم معرفی شده در این تحقیق در شرایط مزرعه، امکان استفاده از رقم ها در برنامه های کشت در مناطق مختلف کشور امکان پذیر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the response of 25 commonly cultivated wheat genotypes to Fusarium head blight disease under greenhouse conditions.

نویسندگان [English]

  • ehsan hasanvand
  • Mostafa Darvishnia
  • Hossein Mirzaei Najafgholi
  • Samira Pakbaz
Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Lorestan University, Lorestan, Iran
چکیده [English]

Fusarium head blight disease of wheat causes economic damage on this strategic crop. This disease reduces crop yield and quality by lowering the grain yield and pose health risks to consumers via production of fungal toxins such as nivalenol and deoxynivalenol on the seeds. In this study the reaction of 25 commonly cultivated wheat genotypes were evaluated to Fusarium head blight disease under greenhouse conditions.The genotypes were inoculated twice at the time of spike formation and flowering, and after ten days, the disease incidence and the disease severity were calculated. Analytical results of data related to disease incidence, disease severity and seed contamination rate (thousand seed weight and number of seeds per spike) in greenhouse conditions showed that there is a significant difference between genotypes regarding the mentioned characteristics. Also, Irana, Niknejad, Gahar, Morvarid and Zagros were resistant genotypes, Wa-82-9 and Akbari genotypes were semi-resistant, Chamran, Karvan, Pastor, Chamran 2, Chenab, weebile 264 and Spring BC Roushan were semi-susceptible genotypes, S-90-5, Mehregan, Sholah, Flat, Hirmand, Alvand, Darab, Sistan, Zarin and Star genotypes were sensitive and also Bazh was recognized as very sensitive genotype. With the evaluation of resistance and semi resistance genotypes designated in this study, against this disease under field conditions, it will possible to recommend these genotypes for wheat production programs in different parts of Iran.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fusarium graminearum
  • head blight
  • disease severity
  • resistance
  • Lorestan