TY - JOUR ID - 15742 TI - بررسی واکنش ژنوتیپ‌های پیشرفته و تجاری گندم ایران نسبت به زنگ قهوه‌ای در مراحل گیاهچه‌ای و گیاه کامل JO - پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی JA - ARPP LA - fa SN - 2383-1855 AU - دادرضائی, سید طه AU - دهقان, محمدعلی AU - صفوی, صفرعلی AU - دالوند, محمد AU - شهبازی, کمال AD - بخش غلات، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران AD - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان AD - بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل AD - بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، AD - مربی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد، استان اردبیل، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 11 IS - 4 SP - 1 EP - 13 KW - پاتوتیپ KW - زنگ برگی گندم KW - مقاومت گیاهچه‌ای KW - مقاومت گیاه کامل KW - مقاومت تدریجی DO - 10.22034/arpp.2022.15742 N2 - زنگ‌ها به‌عنوان بیماری‌های مهم گندم، همواره خسارت اقتصادی قابل توجهی در اکثر مناطق گندم‌کاری جهان وارد می‌کنند. کشت ارقام مقاوم مؤثرترین و کم‌هزینه‌ترین روش کنترل آن‌ها می‌باشد. در پژوهش حاضر واکنش 101 ژنوتیپ پیشرفته و تجاری گندم ایران در مراحل گیاهچه‌ای و گیاه کامل نسبت به بیماری زنگ قهوه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. بررسی در مرحله گیاهچه با استفاده از چهار پاتوتیپ قارچ عامل بیماری با فرمول پرآزاری/ناپرآزاری مشخص در شرایط گلخانه درکرج و بررسی در گیاه کامل طی دو سال زراعی 1400-1398 در اردبیل و مغان در شرایط آلودگی طبیعی و در دزفول و گرگان در شرایط آلودگی مصنوعی مزرعه انجام گردید. نتایج بررسی‌های مزرعه‌ای نشان داد که 63 درصد ژنوتیپ‌های گندم اقلیم جنوب، 96 درصد از ژنوتیپ‌های گندم اقلیم شمال، 26 درصد از ژنوتیپ‌های گندم اقلیم سرد، 57 درصد از ژنوتیپ‌های گندم اقلیم معتدل، 10 درصد از ژنوتیپ‌های گندم شوری و تمامی ژنوتیپ‌های گندم دوروم از مقاومت کافی برخوردار بودند. بر اساس نتایج آزمایشات انجام شده در مرحله گیاهچه‌ 33 درصد ژنوتیپ‌های مورد آزمایش در این مرحله نسبت به چهار پاتوتیپ قارچ عامل بیماری مقاوم بودند. در این پژوهش پنج رقم گندم تجاری افلاک، شوش، سیروان، زرینه و احسان در شرایط مزرعه مقاومت، اما در مرحله گیاهچه‌ای نسبت به چهار پاتوتیپ زنگ قهوه‌ای واکنش حساسیت نشان دادند و لذا احتمالاً این ارقام دارای ژن یا ژن‌های مقاومت مرحله گیاه کامل باشند. UR - https://arpp.tabrizu.ac.ir/article_15742.html L1 - https://arpp.tabrizu.ac.ir/article_15742_73b7ed58edeaf4d6dbf5f15633bf8c9f.pdf ER -