%0 Journal Article %T بررسی کارایی ژن های مقاومت گندم نسبت به بیماری زنگ زرد و فاکتورهای بیماریزایی قارچ Puccinia striiformis f. sp. tritici طی دو سال بررسی در اردبیل %J پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی %I دانشگاه تبریز %Z 2383-1855 %A صفوی, صفرعلی %D 2019 %\ 11/22/2019 %V 8 %N 3 %P 95-107 %! بررسی کارایی ژن های مقاومت گندم نسبت به بیماری زنگ زرد و فاکتورهای بیماریزایی قارچ Puccinia striiformis f. sp. tritici طی دو سال بررسی در اردبیل %K واژه­ های کلیدی: گندم %K زنگ نواری %K پرآزاری %K ژن­های مقاومت موثر %K ژن­های مقاومت غیر موثر %R %X چکیده زنگ زرد گندم با عامل Puccinia  striiformis f. sp. tritici یکی از مخرب­ترین بیماری­های گندم نان در جهان است. این بیماری یک تهدید دایمی برای تولید گندم در بیشتر کشورهای آسیای مرکزی و غربی بوده است. تعداد زیادی از نژادها با فاکتورهای بیماریزایی جدید به طور پیوسته در این نواحی تکامل می­یابند که موجب شکسته شدن ژن مقاومت مورد استفاده می­شوند. از این رو، دانش وآگاهی در خصوص کارایی ژن­های مقاومت، به نژاد­گران را قادر می­سازد تا ژن­های موثر را در برنامه­های به نژادی قرار دهند. این پژوهش در فاصله‌ی سال­های 1394 تا 1395 به مدت دو سال به منظور تعیین کارایی ژن­های مقاومت در اردبیل و شناسایی الگوی بیماریزایی عامل زنگ زرد تحت شرایط مزرعه­ای با کاشت ارقام افتراقی ولاین­های تقریبا ایزوژنیک انجام شد. واکنش گیاهچه­ای نیز تحت شرایط مزرعه­ای در سال 1389 بررسی شد. نتایج بررسی نشان داد که ژن­های مقاومت Yr3v، Yr3a،Yr4a ، Yr4، Yr5، Yr10، Yr15، Yr16، YrCV، YrSD و YrNDژن­های مقاومت موثری بودند و ژن­های مقاومت غیر اختصاص- نژادیYrA3 ، YrA4، Yr18، Yr29، Yr30 و نیز ژن­های موجود در ارقام Parula و Pavon76، ژن­های نسبتا موثری در طی دوره‌ی پژوهش بودند. برای ارقام حامل ژن­های Yr1،Yr2، Yr6،Yr7، Yr9، Yr17، Yr20، Yr21، Yr22، Yr23، Yr24، Yr25، ­Yr26، Yr27، YrSU  وYrA حداقل در یک سال بیماریزایی مشاهده گردید. بنابراین، این ژن­ها در برابر عامل بیماری غیرموثر بودند. تجزیه‌ی خوشه­ای نیز بر اساس واکنش­های گیاهچه­ای و گیاه کامل،  ارقام را در گروه­های مختلفی قرار داد که بیانگر تنوع بسیار بالا بین ژنوتیپ­های مورد مطالعه بود. ژن­هایی که تحت شرایط طبیعی در برابر زنگ زرد ژن­های مقاومت موثری بودند، ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با ژن­های مقاومت پایدار (غیر اختصاص- نژادی) جهت ایجاد ارقام گندم با عملکرد بالا، استفاده شوند.   %U https://arpp.tabrizu.ac.ir/article_9730_378e688f24ec1952d0e042289f299c88.pdf