%0 Journal Article %T اثرات کشندگی و بازدارندگی تخمگذاری عصاره های کرفس Apium graveolens و علف داسی Falcaria vulgaris بر بید سیب زمینی Phthorimaea operculella در شرایط آزمایشگاهی %J پژوهش های کاربردی در گیاهپزشکی %I دانشگاه تبریز %Z 2383-1855 %A حاتمی, اکرم %A محمدی, داود %A عیوضیان, ناصر %D 2020 %\ 02/20/2020 %V 8 %N 4 %P 1-13 %! اثرات کشندگی و بازدارندگی تخمگذاری عصاره های کرفس Apium graveolens و علف داسی Falcaria vulgaris بر بید سیب زمینی Phthorimaea operculella در شرایط آزمایشگاهی %K واژه­های کلیدی: اتیل­استات %K اثرات تدخینی %K تخم‌کشی %K متانول %K هگزان %R %X چکیده عصاره‌های برخی گیاهان به‌دلیل دارا بودن اثرات زیستی مختلف مانند کشندگی، دورکنندگی و ضدتغذیه‌ای می‌توانند به­­عنوان آفت‌کش‌ مورد استفاده قرار گیرند. در این بررسی تاثیر عصاره‌­ی دو گیاه علف داسی، Falcaria vulgaris Bernh و کرفس،Apium graveolens L.  از تیره­ی چتریان، بر چند ویژگی زیستی بید سیب‌زمینی، Phthorimaea operculella (Zeller, 1873)، مورد بررسی قرار گرفت. حشرات در دمای 2±26 درجه­ی سلسیوس، دوره­ی نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) و رطوبت نسبی 5±50 درصد، بر روی غده­های سیب­زمینی پرورش یافتند. اندام‌های هوایی گیاهان مورد بررسی پس از شستشو در سایه خشک شده و به­ترتیب با روش خیساندن در حلال‌های هگزانی، اتیل‌استاتی و متانولی عصاره‌گیری شدند. اثرات کشندگی تماسی عصاره­ها بر تخم­های 24 ساعته، اثر تدخینی عصاره­ها بر لاروهای سن اول و اثر بازدارندگی تخم­گذاری عصاره­ها بر حشرات کامل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره­های هگزانی و اتیل‌استاتی گیاه علف‌داسی به­ترتیب با مقادیر LC50معادل 5/2 و 38/3 و کرفس 12/2 و 81/2 گرم بر لیتر اثر تخم‌کشی خوبی در مقایسه با سایر عصاره­ها داشتند. اثر تدخینی عصاره­های هگزانی و اتیل­استاتی علف­داسی با LC50معادل 59/5 و 43/13 میلی‌گرم بر لیتر به‌طور معنی‌داری بیشتر از بقیه­ی عصاره‌ها بود. عصاره­­ی متانولی هر دو گیاه فاقد اثرات تخم­کشی و تدخینی بودند. عصاره­های اتیل‌استاتی، هگزانی و متانولی هر دو گیاه اثرات بازدارندگی تخم­گذاری خیلی خوبی داشتند. عصاره­ی اتیل­استاتی کرفس به­­طور کامل و عصاره­ی اتیل­استاتی علف­داسی بیش از 80 درصد از تخم­گذاری  حشرات کامل جلوگیری کردند. اثرات زیستی مختلف عصاره­های گیاهان مورد بررسی، توان بالای آن‌ها را به­عنوان عامل کنترلی در برنامه‌های مدیریت بید سیب‌زمینی نشان می‌دهد.     %U